- Morze Śródziemne oblewa wybrzeża Palestyny, które od południa aż do okolic Tyru są przeważnie płaskie, piaszczyste, nieodpowiednie na porty. W Piśmie Świętym Morze Śródziemne ma także następujące nazwy: Morze Filistynów (2 Moj. 23:31); morze tylne (albo ostatnie) t. j. morze zachodnie, gdyż żydzi zachód "tyłem" nazywali (5 Moj. 11:24; 34:2); morze wielkie (Joz. 1:4); wreszcie, bez żadnego dodatku: Morze (1 Król. 5:9; Izaj. 49:12). Sięgająca najdalszej starożytności Jaffą (Joppa) i dopiero na schyłku czasów biblijnych, przez Heroda Wielkiego zbudowana Cezarcja Palestyńska, to jedyne miasto portowe Ziemi Świętej. (Obecnie budowany i powiększany jest nowy port w mieście Tel-Aviv, niedaleko od Jaffy.)
- Morze Martwe, tak nazwane, ponieważ jego woda gorzka, obfitująca w sól i asfalt zabija wszelkie życie organiczne. Hebrajczycy nazywali je także morzem soli, lub słonym (l Moj. 14:3; 4 Moj. 34:12; 5 Moj. 3:17); morzem pustyni (lub pustym) (5 Moj. 3:17); morzem Wschodnim (Ezech. 47:18; Zach. 14:8; Joel 2:20) Pisarze starożytni nazywali je jeszcze jeziorem Asfaltowym, a dzisiejsze Arabowie: jeziorem Lota.
Poziom jeziora jest niższy od poziomu morza Śródziemnego o 394 metry; długość wynosi 75 klm., szerokość największa dochodzi do 16 klm., największa głębokość do 399 metr.
Przed katastrofą, na przestrzeni, zajętej obecnie przynajmniej przez południową część morza Martwego, poniżej półwyspu el-Lizan, rozciągnęła się piękna i urodzajna dolina Syddym pełna studzien iłowatych (asfaltowych) (1 Moj. 14:10), otoczona naokół pięcioma miastami: Sodomą, Gomorą, Adama, Lebiomem i Sygorem. Z tych tylko Sygor został zachowany.
Na południowo - zachodnim wybrzeżu morza pod Dżebal Usdum (góra Sodomy), widnieje słup soli kamiennej, zwany przez Arabów słupem Lotowym i przypominający biblijną opowieść o karze, jaka spotkała żonę Lota. - l Moj. 19:26.
Morze Martwe zasilane jest wodami Jordanu, Amonu i kilka mniejszych rzek i potoków wypływających z gór sąsiednich. Wszakże badania naukowe wykazały, że niema ono żadnego pod-ziemnego połączenia z wodami morza Śródziemnego ani Czerwonego. Stąd wnosić należy, iż wielka obfitość wód napływających do morza Martwego ulatnia się przez parowanie, tym bardziej że morze to leży między skałami w głębokiej kotlinie, skupiającej nadmiar ciepła. Gorąco bywa tu wielkie, powietrze przesycone solą i siarką jest trudne do oddychania. Stąd i roślinność nadbrzeżna i nieomal aż do dwu klm. od brzegów, jest bardzo nędzna; jedynie w bliskości ujścia wód słodkich rośnie trzcina i palma.
Osobliwością okolicy morza Martwego są t. zw. jabłka sodomskie; Pismo Św. nazywa ten owoc latoroślą winną sodomską, gronem zatrutym, jagodą gorzką. Botanicy nazywają je: Solanum melongenae, albo Asclepias gigantea. Wspominają o tym: Józef Flaviusz, Tacyt i wielu innych. Według ich opisu były to jabłka piękne na zewnątrz, wewnątrz zaś napełnione substancją podobną do popiołu. Owoc wygląda z wierzchu jak jabłko wielkie, jest gładki, lecz za lekkim ściśnięciem pęka, zostawiając w ręku tylko skóry i trochę włókien.
- Jezioro Genezaret. W Biblii oprócz tej nazwy nosi ono jeszcze następujące:
- Morze Ceneret lub Cenerot, hebr. Kinnereth i Kinnaroth (5 Moj. 3:17; 4 Moj. 34:11; Joz. 12:3) dla swego kształtu, który to wyraz przypomina nazwę hebrajskiego instrumentu muzycznego kinnor.
- Morze Galilejskie (Mat. 4:18; 15:29; Mar. 1:16; 7:3; Jan 6:1), od przylegającej do niego Galilei.
- Morze Tyberiadzkie (Jan 6:1; 21:1), miasta nadbrzeżnego Tyberiady. Obecnie po arabsku zowie się Bahr el-Tebarije.
Płaszczyzna jeziora jest o 208 metrów (535 stóp) niższą od powierzchni morza Śródziemnego. Głębokość wynosi 50 metrów, lecz podczas deszczów bywa o wiele większa. Strome góry po obu stronach jeziora przedstawiają widok malowniczy. W całej Palestynie niema tak pięknych okolic jak przy tym jeziorze. Woda jest słodka, zimna, czysta i zdrowa; obfituje w ryby najrozmaitrzych gatunków. Często wiatry i burze zjawiają się niespodzianie i grożą łodziom zatopieniem.
Niebo w tej okolicy jest prześliczne, klimat bardzo dobry i sprzyjający wszelkiej roślinności. Tę ziemską piękność uszlachetnia i czyni bliższą i milszą dla serca chrześcijanina niezliczony szereg błogich wspomnień ewangelicznych. Każda nieomal piędź ziemi wokoło jeziora uświęcona jest stopami Syna Bożego. Na brzegach tego jeziora Pan Jezus wezwał Szymona, Andrzeja i dwuch synów Zebedeuszowych i z prostych rybaków uczynił ich rybakami ludzi. Tu w łodzi nauczał stojące na brzegu rzesze, tu wygłosił zachwycające przypowieści o siejbie, o niewodzie i wiele innych, tu uspokoił rozhukane fale i wiatry. W tym jeziorze, z rozkazu Pana, Piotr ułowił rybę, w której znalazł pieniądz na opłacenie podatku; tu nakoniec po Swoim zmartwychwstaniu Zbawiciel przebywał ze Swymi uczniami. - Mat. 4:18,21; 8:23; 13:2; Mar. 6:48; Łuk. 5:1; Jan 21:1-23.
- Jezioro Merom. Pismo Św. nazywa je: wody Merom. Brzegi tego jeziora są bagniste, zarosłe trzciną i grubą trawą; podczas lata zmienia się w istotne bagno i jest ulubionym siedliskiem gadów, dzikiego ptactwa i pewnych zwierząt. Woda brudna, niesmaczna, ale dość obfita w ryby. Głębokość jeziora sięga najwyżej 9 metrów. Okolice jeziora Merom są niezdrowe i prawdopodobnie dlatego mamy tak mało faktów historycznych, któreby się tam wydarzyły. Biblia wspomina tylko, że nad brzegiem tego jeziora Jozue pobił królów Chananejskich. - Joz. 9:1-7.
Prorok Jeremiasz (48:32) wspomina jeszcze o morzu Jazer, lecz miejsce położenia tegoż niewiadome.
Drukowanie