Redakcja - Na Straży - Wędrówka - The Herald - Księgarnia i Czytelnia - Biblia Gdańska - Betania - Strona główna - Szukaj

Wyciąg z encyklopedii Mc Clintock'a i Strong'a

Załączamy tutaj nieco ciekawych wyjątków z uznanego autorytetu, jakim jest angielska encyklopedia biblijna Mc Clintock'a i Strong'a, które potwierdzają nasze dotychczasowe rozważania:

Easter (wym. i:ste) 'Wielkanoc, Pascha'. Angielski wyraz Easter jest pochodzenia anglosaskiego i oznacza boginię Anglosasów albo raczej boginię Wschodu (ang. east 'wschód'), Esterię. Ku jej czci składano corocznie ofiary na wiosnę w okresie Paschy. Przez skojarzenie pojęć nazwę tę zaczęto wiązać z chrześcijańskim świętem zmartwychwstania, przypadającym w czasie Paschy, stąd mówimy Easter day (Dzień Wielkanocy), Easter Sunday (Niedziela Wielkanocna), lecz niewłaściwie, gdyż określenia te w żadnym wypadku nie odnoszą się do święta, obchodzonego ku czci bogini starożytnych Anglosasów. Dzisiejszy wyraz niemiecki Ostern 'Wielkanoc' odnosi się do tej samej bogini - Estery, Ostery, Występowanie tego wyrazu w angielskim przekładzie Biblii w Dziejach Apostolskich 12:4 (Authorized Version: "Intending after Easter to bring him forth to the people" - "Zamierzając po święcie Paschy stawić go przed ludem" NP) jest głównie godnym uwagi przykładem braku konsekwencji tłumaczy. W ostatnim przejrzanym wydaniu wszędzie wprowadzono wyraz Pascha oprócz tego wersetu.

Kościoły Azji Mniejszej obchodziły Pamiątkę śmierci Pana Jezusa w dniu odpowiadającym 14. Nisan, w którym to dniu zgodnie z opinią całego pierwotnego Kościoła miało miejsce ukrzyżowanie. Kościoły zachodnie (rzymskie) natomiast uważały, że Pamiątka ukrzyżowania powinna być obchodzona w tym dniu tygodnia, w którym miała miejsce, tj. w piątek. Kościoły zachodnie uważały dzień śmierci Chrystusa za dzień żałoby i nie kończyły one okresu postu aż do dnia zmartwychwstania. Natomiast kościoły Azji Mniejszej traktowały śmierć Chrystusa jako odkupienie ludzkości i kończyły post w godzinie Jego śmierci, tj. o godzinie trzeciej po południu i zaraz potem urządzały agapę i Wieczerzę Pańską. Obydwie strony (tj. ortodoksyjny wschód i kościoły zachodnie) uznawały nazwę Pascha, przez którą rozumiały czasem szczególnie uroczyste dni tego tygodnia, a niekiedy cały tydzień upamiętniający Paschę.

Pierwszy poważny spór między obydwiema stronami w łonie pierwotnego Kościoła wybuchł około 196 r., kiedy biskup Rzymu Wiktor wydał okólnik do główniejszych biskupów Kościoła z zaleceniem, by zwołali synody w swoich prowincjach i wprowadzili zwyczaj zachodni, tj. obchodzenie Pamiątki w piątek i niedzielę zamiast dokładnie 14. i 16. Nisan. Niektórzy zastosowali się do tych żądań, ale synod obradujący pod przewodnictwem biskupa Efezu Polikratesa stanowczo odmówił i uchwalił list, w którym biskup Polikrates, broniąc zwyczaju Azji, skierował biskupa Wiktora do autorytetu apostołów Filipa i Jana, do Polikarpa i do siedmiu swoich krewnych, którzy byli przed nim biskupami Efezu.

Jak dotąd, to spór między kościołami azjatyckimi i zachodnimi (rzymskimi) dotyczył tylko dwóch spraw, a mianowicie,

1. czy powinno się obchodzić dzień tygodnia czy dzień miesiąca, w którym nastąpiła śmierć Chrystusa;
2. czy powinno się zakończyć post. Teraz zaś wyłoniła się trzecia sprawa sporna, mianowicie kwestia czasu, tj. na który dzień przypadał w rzeczywistości 14. Nisan.

Wielu Ojców Kościoła uważało, że według pierwotnego sposobu obliczania czasu, stosowanego przez Żydów aż do zniszczenia Jerozolimy, dzień 14. Nisan przypadał zawsze po wiosennym porównaniu dnia z nocą i że jedynie w wyniku błędu w obliczeniach późniejszych Żydów dzień 14. Nisan przypadał czasem przed wiosennym porównaniem. Postanowili oni przeto, że dzień 14. Nisan, który dla obydwu spornych stron wewnątrz Kościoła określał czas Wielkanocy, powinien być zawsze po wiosennym porównaniu.

Ponieważ rok żydowski jest rokiem księżycowym i 14. Nisan zawsze jest dniem pełni księżyca, przeto chrześcijanie, którzy przyjęli powyższe stanowisko astronomiczne, kiedykolwiek 14. Nisan wypadał przed porównaniem dnia z nocą, obchodzili Pamiątkę śmierci Chrystusa jeden miesiąc później od żydowskiego święta Paschy. Gdy chrześcijanie nie mogli nadal polegać na kalendarzu żydowskim, przeprowadzili własne obliczenia czasu Wielkanocy. Obliczenia te częściowo różniły się, po części z przyczyn już wyłożonych, po części zaś stąd, że data wiosennego porównania dnia z nocą była przez niektórych ustalana na dzień 18. marca, przez innych na dzień 19. marca, a przez innych jeszcze na dzień 21. marca. Sobór w Arles (314 r.) usiłował wprowadzić tutaj jakąś jednolitość, ale jego ustalenia pozostały bez większego wpływu. Problem ten był więc ponownie dyskutowany i omawiany na soborze w Nicei, który postanowił, że Wielkanoc powinna być obchodzona przez cały Kościół po wiosennym porównaniu dnia z nocą, w piątek następujący po 14. Nisan. Postanowiono także, że kościół w Aleksandrii, odznaczający się znajomością nauk astronomicznych, będzie odtąd corocznie zawiadamiał kościół w Rzymie, w którym dniu kalendarza rzymskiego powinna być obchodzona Wielkanoc (Easter), ten zaś będzie zawiadamiał wszystkie kościoły świata. Ale nawet te postanowienia soboru nicejskiego nie położyły kresu istniejącym różnicom i stan taki przetrwał do czasu obliczeń, dokonanych przez Dionizjusza Exiguusa, wprowadzających do dawnego Kościoła stopniowe ujednolicenie czasu obchodzenia Wielkanocy. Niektóre kraje jednak, jak np. Anglia długo nie chciały zrezygnować ze swoich dawnych zwyczajów i uczyniły to dopiero po długim ociąganiu się, Za czasów panowania Karola Wielkiego (742-814 r.) jednolitość w obchodzeniu piątku i poniechaniu żydowskiego sposobu obliczania dnia pełni księżyca była, zdaje się, ustalona i odtąd nie można znaleźć śladu obchodzenia dnia 14. Nisan jako dokładnej daty pełni księżyca po wiosennym porównaniu dnia z nocą.

Rewizja kalendarza, przeprowadzona przez papieża Grzegorza XIII, (1582 r.), zachowała w całości obliczenia Dionizjusza, określiła jednak dokładniej wielkanocną pełnię księżyca i przyjęła pewne szczegółowe postanowienia w celu uniknięcia w przyszłości odchyleń kalendarza od czasu astronomicznego. Dzięki tym szczegółowym ustaleniom chrześcijańska Wielkanoc, wbrew postanowieniom soboru nicejskiego, pokrywa się czasem jednak z żydowską Paschą.

To samo źródło informacji mówi na temat interesującego nas wyrazu:

Pascha. Było to doroczne święto, mające wartość symbolizującą, i w tym jedynym w swoim rodzaju sensie pozostawało w pewnym stosunku do obrzezania, jako drugiego sakramentu kościoła żydowskiego (por. 2 Mojż 12:44). Można tak wnioskować na podstawie tego, co zdarzyło się w Gilgal, kiedy to Jozue, wykonując polecenie Boże, obrzezał synów izraelskich i zaraz potem obchodził 5więto Paschy. Istota wzajemnego stosunku, w jakim pozostawały względem siebie te dwa obrządki nie wyjaśniła się, dopóki nie wypełnił się pozaobraz (pozafigura) i Wieczerza Pańska nie zajęła jego miejsca jako sakramentalne święto wybranego ludu Bożego.